Ir al contenido

Kharichismo

De Biquipedia
(Reendrezau dende Kharichita)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo contién transliteracions de l'alfabeto arabe. Ta mas información veyer "Transliteración de l'alfabeto arabe a l'aragonés".

O kharichismo (prenunciato /xa.ri.'t∫is.mo/) ye una d'as tres brancas en que se dividió l'Islam a causa d'os problemas succesorios en o califato, as atras brancas estioron o sunnismo y o chiismo.

O kharichismo tiene os suyos orichens en o conflicto chenerato por a succesión d'o califa Uthman. Esta secta refusó l'autoridat califal y propugnó a eslección democratica d'os dirichents d'a comunidat entre ixas personas relichiosament mes aptas, crebando con o principio dinastico defendito por os chiitas, que creyeban que a succesión s'heba de mirar entre os descendients d'o profeta Mahoma, y en concreto entre os descendients d'a suya filla Fatima y d'o suyo sobrín Alí ibn Abi-Tàlib). Tamién crebaban con a opción d'os sunnitas, que rematoron mirando a succesión califal en un parient lexán d'o profeta, l'omeya Muawiya I, inicialment gobernador de Domás.

Vencito succesivament por Alí ibn Abi-Tàlib y os omeyas, o kharichismo se fraccionó en diferents grupos y corrients, a vegatas opuestas entre ellas: (azraqitas, najditas, ajraditas, sufritas y ibaditas). Encara que derrotato, o kharichismo estió muito estendillato a nivel popular, sobretot como reacción a lo poder oficial sunnita. En zonas como o sud d'Iraq (rechions de Basora y Kufa), a Berbería y talment entre os berbers d'Al Andalus protagonizó numerosas revueltas mientres os sieglos VII y VIII.

En a Berbería contó con un amplo refirme d'a población autoctona berber, y bellas revueltas tenioron exito. Se fundoron principatos d'inspiración kharichita. Una comunidat sufrita d'o sud de Túniz prenió Cairuan o 755 con grans mortaleras. Os ibaditas de Chabal Nafusa, ofenditos por os excesos d'a secta rival prenioron a ciudat y forachitoron a población sufrita. Enta o 757 proclamoron un imanato, fundando un estato que cubriba parz de l'antiga Tripolitania y d'Ifriquiya, dica que este territorio fue conquiesto por os abasidas o 761.

Entre os liders d'esta comunitat destacó Abd-ar-Rahman ibn Rustam, un persa convertito a lo kharichismo que o mesmo anyo fundó a ciudat de Tahart, en l'actual Alcheria, dende la que creyaría un imamato rechito por él y os suyos descendients os rustamitas.

Huei, d'os numerosos grupos en que s'esminglanó o kharichismo només se mantienen os ibaditas, que refusan ser ditos kharichitas. Os ibaditas forman una parte significativa d'a población d'Omán (on s'estableixioron por primera vegata o 686), dende on s'estendilloron ta Zanzibar, y en o Magreb bi n'ha comunidaz en Mzab, Cherba y Chabal Nefusa, as tres berberofonas.

Principals sectas kharichitas[editar | modificar o codigo]