Ir al contenido

Modo imperativo en bavaro

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Tiempos verbals
en bavaro
Modo indicativo

 - Formas simplas
Present
Preterito imperfecto
Futuro
 - Formas compuestas
Preterito perfecto
Preterito plusquamperfecto
Futuro compuesto

Modo conchuntivo

 - Formas simplas
Present
Preterito imperfecto
 - Formas compuestas
Preterito plusquamperfecto

Modo imperativo

Imperativo

Impresonals

Infinitivo present
Infinitivo perfecto
Participio present
Participio perfecto

O modo imperativo en bavaro (Imperativ) ye o modo gramatical que se fa servir ta esprisar órdens, requestas u deseyos. Ye un modo defectivo que no presenta formas ta todas as personas.

Formación d'o imperativo[editar | modificar o codigo]

Igual que en aragonés y en muitas atras luengas, en bavaro nomás existen formas propias ta o modo imperativo en a segunda persona de singular y de plural. L'alemán, como l'aragonés, por substituyen a resta de formas por as equivalents de present de subchuntivo (Konjuntiv Präsens), fueras d'a primera persona de plural que ye present d'indicativo. En bavaro como no existe o present de subchuntivo istas personas son igual que en present d'indicativo. Contino s'amuestra a conchugación d'o verbo "geh" (ir-se-ne) en bavaro:

Persona Conchugación Aragonés
1ª Sing. - -
2ª Sing. gäh ves-te-ne
3ª Sing. gähd (oana) (se'n vaiga)
1ª Plur. gemmà imo-nos-ne
2ª Plur. gähds ir-tos-ne
3ª Plur. gengà (oa) (se'n vaigan)
Cortesía gengà S (se'n vaiga)

S'observa que a segunda persona de plural pierde a desinencia, estando a forma d'imperativo "gäh" (ves-te-ne) y a de present d'indicativo "du gähsd" (te'n vas). A forma de segunda persona de plural "gähds" (i-tos-ne) se conchuga como en present d'indicativo "ià gähds" (tos n'itz), encara que sin o pronombre personal .

Caracteristicas[editar | modificar o codigo]

  • O imperativo de primera persona de plural (coincident con a forma de present d'indicativo con o propombre personal dezaga) se fa servir, mas que mas en Austria, ta sustituyir a segunda persona de plural. Ista forma alternativa sona una mica menos autoritaria que a forma d'imperativo.
Bavaro Alemán Aragonés
gemmà gehen wir imo-nos-ne / ir-tos-ne
kàffmà kaufen wir merquemos / mercar
deàmmà tun wir faigamos / fer
schiàmmà schieben wir metamos / meter

Imperativo con doa[editar | modificar o codigo]

En bavaro se puet fer servir o imperativo d'o verbo auxiliar "doa" (fer) ta construyir imperativos d'atros verbos. A suya conchugación ye:

Persona Imperativo
2ª Sing. duà
2ª Plur. deàds

Asinas se combina o imperativo de "doa" con o infinitivo d'o verbo prencipal. Ista forma con "doa" ye menos autoritaria que si s'emplega dreitament o imperativo d'o propio verbo:

Imperativo con doa Imperativo normal Aragonés
Duà schee essn! Iiß Mincha!
Deàds eià Hausaufgåb machà! Machds eià Hausaufgåb! Fetz a vuestra faina!

Bibliografía[editar | modificar o codigo]